Հիմնական նյութ
Հատուկ թեմաներ արվեստի պատմությունից
Դասընթաց․ (Հատուկ թեմաներ արվեստի պատմությունից) > Բաժին 1
Դաս 10: Նախապատմություններ. առավել վտանգված առարկաներ և վայրեր- Գիզայի մեծ բուրգերը
- Թութմոս, Նեֆերտիտիի կիսանդրին. նախապատմություն
- Սեպագիր տախտակներ. նախապատմություն
- Լամասու. նախապատմություն
- Կապիտոլիումի Բրուտոսը. նախապատմություն
- Մաչու Պիկչու
- Ացտեկների փետրային գլխազարդերը. նախապատմություն
- Խորհրդավոր ընթրիք
- Թաջ Մահալ
© 2023 Khan AcademyՕգտագործման պայմաններԳաղտնիության քաղաքականությունՔուքի (Cookie) ծանուցում
Թութմոս, Նեֆերտիտիի կիսանդրին. նախապատմություն
Հեղինակ՝ դր Նարաել Հոհենսի
2009 թ. Բեռլինի վերականգնված Նոր թանգարանը (Neues Museum) տոնեց իր վերաբացումը՝ աչքի ընկնող տեղում ցուցադրելով Նեֆերտիտիի կիսանդրին՝ որպես իր գլխավոր տեսարժան իրերից մեկը: Տոնակատարությունը համընկավ կիսանդրին Եգիպտոս պաշտոնապես վերադարձնելու եգիպտական կառավարության շարունակական խնդրանքներից մեկի հետ: Թանգարանը կտրականապես մերժեց հրաժարվել քանդակից՝ պնդելով, որ գերմանացի հնագետ Լյուդվիգ Բորչարդթը կիսանդրին օրինական ճանապարհով ձեռք էր բերել 1912 թ.: Բորչարդթն այն պեղել էր հին եգիպտացի քանդակագործ Թութմոսի արհեստանոցում մի քանի այլ իրերի հետ և իր գտածոները բերել էր Գերմանիա՝ որպես Եգիպտական անտիկ իրերի (հնությունների) ծառայության հետ համաձայնագրի մաս: Թեև չկա որևէ ապացույց, որ Բորչարդթի գործարքները բացահայտ անօրինական էին, արդեն իսկ 1925 թ. Եգիպտոսի կառավարությունը սկսեց վիճարկել Գերմանիայի կողմից արժեքավոր անտիկ իրերի (հնությունների) յուրացման և սեփականացման հարցը՝ սահմանելով պատժամիջոցներ (սանկցիաներ), և այս ժամանակից ի վեր կիսանդրին վերածվել է երկու ազգերի միջև լարվածության աղբյուրի:
Այս հակասությունն առնչվում է եվրոպական և ամերիկյան թանգարաններում պահվող անտիկ իրերի (հնությունների) ու քաղաքականությանը վերաբերող համընդհանուր աճող հանրային իրազեկման հետ: 2016 թ. Գերմանիայից երկու արվեստագետ՝ Նորա ալ-Բադրին և Յան Նիկոլայ Նելլեսը, այս խնդիրների շուրջ հանդես եկան համարձակ հայտարարությամբ՝ կազմակերպելով մի միջոցառում, որը նրանք կոչեցին «NefertitiHack»: Նրանք գաղտնի արտապատկերեցին քանդակը՝ օգտագործելով սպառողական մակարդակի եռաչափ սկանավորման սարք, որից հետո բացահայտորեն հրապարակեցին տվյալները Creative Commons-ի արտոնագրի տակ: Ըստ իրենց կայքի՝ արվեստագետների նպատակն էր «խթանել այսօրվա պայմանների քննադատական վերագնահատումը և հաղթահարել Գերմանիայի սեփականատիրության գաղութային հայեցակետը»:
Շատ խմբեր հրապարակավ սատարում են օգտագործել թվայնացված կրկնօրինակները կա՛մ որպես փոխարինող-կրկնորդ այն իրերի համար, որոնք վերադարձվում են իրենց ծագման վայր, կա՛մ հակառակը՝ բնօրինակների փոխարեն չափազանց ճշգրիտ կրկնօրինակների ստեղծման առաջարկների միջոցով: Հաստատությունների և իրերի նկատմամբ իրավունքներ ներկայացնող խմբերի միջև տվյալների փոխանակումը նույնպես առաջարկվել է իբրև վերադարձման շուրջ ստեղծված լարվածությունները մեղմելու տարբերակ: Նելլեսի և ալ-Բադրիի նախագիծը հայրենադարձության ու իրերի եռաչափ մոդելների և այլ տվյալների միջոցով հասարակայնությանը հասանելի լինելու շուրջ ծավալվող մի բեկումնային համոզմունք է, քանի որ Նոր թանգարանը (Neues Museum) չի թույլատրում լուսանկարել կամ հրապարակայնորեն փոխանակել կիսանդրու իր սեփական եռաչափ մոդելը:
Նորա ալ-Բադրին՝ NefertitiHack-ի արվեստագետներից մեկը, հայտարարել է.
«Նեֆերտիտիի գլուխը (կիսանդրին) խորհրդանշում է ներկայումս ողջ աշխարհում տեղի ունեցող մնացած միլիոնավոր գողացված և թալանված արտեֆակտները, օրինակ՝ Սիրիայում, Իրաքում և Եգիպտոսում … Հնագիտական արտեֆակտները, իբրև մշակութային հիշողություն, սկիզբ են առնում մեծ մասամբ Գլոբալ Հարավից. բայց կարևորագույն իրերի ճնշող մեծամասնությունը կարելի է գտնել արևմտյան թանգարաններում և մասնավոր հավաքածուներում: Պետք է ընդունենք այն փաստը, որ գաղութատիրական հասարակարգերն այսօր էլ շարունակում են գոյություն ունենալ և տակավին առաջ են բերում իրենց ներհատուկ խորհրդանշական պայքարները»:
Իր պեղումից ավելի քան մեկ դար հետո էլ Նեֆերտիտիի կիսանդրին մնում է կիզակետ հասարակության և հաստատությունների համար՝ ստիպելով մտորել, թե ինչպես են ձեռք բերվում, ցուցադրվում և փոխանցվում իրերն ու դրանց տվյալները:
Հավելյալ աղբյուրներ
Ուզո՞ւմ ես միանալ խոսակցությանը։
Առայժմ հրապարակումներ չկան։