If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Եթե գտնվում ես վեբ զտիչի հետևում, խնդրում ենք համոզվել, որ *.kastatic.org և *.kasandbox.org տիրույթները հանված են արգելափակումից։

Հիմնական նյութ

Ի՞նչ է կենտրոնաձիգ ուժը

Սովորիր, թե ինչ են կենտրոնաձիգ ուժերն, ու ինչպես կատարել հաշվարկներ դրա մասնակցությամբ

Ինչ է կենտրոնաձիգ ուժը

Կենտրոնաձիգ ուժն այն համազոր ուժն է, որն ազդում է մարմնի վրա նրա շարժումը շրջանաձև հետագծով պահելու համար։
Կենտրոնաձիգ արագացմանը նվիրված մեր հոդվածում մենք իմացանք, որ r շառավղով, շրջանաձև հետագծով և v արագությամբ շարժվող մարմինը ձեռք է բերում արագացում, որն ուղղված է դեպի իր հետագիծը կազմող շրջանի կենտրոնը։
a=v2r։
Այնուամենայնիվ, մենք պիտի հասկանանք, թե նախ և առաջ մարմինն ինչպես է սկսում շարժվել շրջանաձև հետագծով։ Նյուտոնի առաջին օրենքից հետևում է, որ մարմինը կշարունակի շարժվել ուղղագիծ հավասարաչափ, եթե նրա վրա արտաքին ուժ չի ազդում։ Այս դեպքում արդեն արտաքին ուժը կենտրոնաձիգ ուժն է։
Կարևոր է հասկանալ, որ կենտրոնաձիգ ուժը հիմնարար ուժ չէ, ուղղակի նա նշված է որպես համազոր ուժ, ինչն էլ ստիպում է մարմնին շարժվել շրջանաձև հետագծով։ Լարման ուժը, որն ազդում է լարից կախված ճոճվող գնդակի վրա, ինչպես նաև ձգողության ուժը, որը ստիպում է արբանյակին շարժվել Երկրի շուրջը շրջանաձև ուղեծրով, կենտրոնաձիգ ուժերի օրինակներ են։ Բազմաթիվ առանձին ուժեր, իրար գումարվելով (վեկտորական եղանակով), կարող են առաջացնել համազոր ուժ, որն ուղղված կլինի դեպի շրջանաձև հետագծի կենտրոնը։
a=Fm
ապա տեղադրենք կենտրոնաձիգ արագացման արժեքը, կստանանք.
v2r=Fm
Մենք կարող ենք ցույց տալ․ որ կենտրոնաձիգ Fկ ուժի մեծությունը՝
Fկ=mv2r
և միշտ ուղղված է դեպի շրջանաձև հետագծի կենտրոնը։ Նույն կերպ, եթե ω–ն անկյունային արագությունն է, ապա v=rω, և հետևաբար.
Fկ=mrω2

Ճոճվող գնդակ

Մի հարմարանք, որը թույլ է տալիս հստակ պատկերացում կազմել կենտրոնաձիգ ուժի մասին, բաղկացած է (m1) զանգվածով շարժվող գնդակից, որը պտտվում է հորիզոնական շրջանաձև հետագծով, և որից ուղղաձիգ խողովակով անցնող թեթև լարի միջոցով կախված է (m2) հակակշիռը, ինչպես ցույց է տրված նկար 1-ում։
Նկար 1․ Կենտրոնաձիգ ուժի ցուցադրումը m2 զանգվածով մարմնի կողմից, որն ամրացված է պտտվող գնդակից։
Նկար 1․ _Կենտրոնաձիգ ուժի ցուցադրումը m2 զանգվածով մարմնի կողմից, որն ամրացված է պտտվող գնդակից։_
Վարժություն 1․ Եթե m1–ը 1 կգ զանգվածով գնդակ է, որը պտտվում է 1 մ շառավղով, իսկ m2=4 կգ: Որքա՞ն է անկյունային արագությունը, եթե մարմիններից ոչ մեկը չի շարժվում ուղղաձիգ ուղղությամբ, իսկ շփումը նվազագույնն է լարի և խողովակի միջև։

Մեքենան շրջադարձ է կատարում

Վարժություն 2․ Մեքենան շրջադարձ է կատարում 10 մ/վ արագությամբ՝ գծելով 15 մ շառավղով շրջանաձև հետագիծ։ Որքա՞ն պետք է լինի դադարի շփման գործակցի նվազագույն արժեքը մեքենայի անիվների և գետնի միջև, որ այդ պտույտը տեղի ունենա առանց սահքի։

Ուզո՞ւմ ես միանալ խոսակցությանը։

Առայժմ հրապարակումներ չկան։
Անգլերեն հասկանո՞ւմ ես: Սեղմիր այստեղ և ավելի շատ քննարկումներ կգտնես «Քան» ակադեմիայի անգլերեն կայքում: