Եթե տեսնում ես այս հաղորդագրությունը, նշանակում է՝ մեզ չի հաջողվում կայքում արտաքին ռեսուրսներ բեռնել։

If you're behind a web filter, please make sure that the domains *.kastatic.org and *.kasandbox.org are unblocked.

Հիմնական նյութ

Ներխուժող տեսակներ

Ինչի՞ հետևանքով են տեսակները համարվում ներխուժող։ Ինչպե՞ս դրանք կարող են վնասել էկոլոգիական համակեցությունները։

Հիմնական դրույթներ

  • Թափառող տեսակները այն տեսակներն են, որոնք հայտնվել են իրենց բնական միջավայրից դուրս գտնվող տարածքներում և կարող են վնասել (կամ արդեն որևէ վնաս հասցրել են) տվյալ տարածքներին։1
  • Թափառող տեսակները կարող են գերազանցել տեղանքի բնիկ տեսակներին ռեսուրսների և բնակելի միջավայրի պայքարում՝ փոփոխելով համայնքի կառուցվածքը և հավանական է նաև հանգեցնելով բնիկ ոչնչացման։
  • Ասիական կարպը ներկայացնում է թափառող տեսակների հավանական ազդեցությունը։ Դրանց Միացյալ Նահանգներ ներմուծել են մարդիկ, իսկ այսօր այս ձկների տեսակները գաղութացրել են ջրային ուղիները և կարող են սպառնալ Մեծ լճերի բնիկ ձկնատեսակներին և ձկնորսությանը:

Ներածություն

Ուշադրություն դարձրու ստորև նկարին։ Եվս մեկ գեղեցիկ առավոտյան ճամփորդություն Թենեսի բլուրներում: Բայց մի րոպե ... այդ ծառերը ... նրանք ինչ -որ բանով ծածկված են: Ուշադիր նայիր և կտեսնես, որ գրեթե ամբողջ լանդշաֆտը ծածկված է հաստ, կանաչ վերմակով: Այս ծածկոցը կազմում է թափառող բույսերի մի տեսակ, որը կոչվում է կուդզու:
Նկարի աղբյուր՝ Kudzu ըստ Katie Ashdown, CC BY 2.0
Kudzu- ն դրամատիկ օրինակ է, որը ցույց է տալիս, թե ինչ կարող է տեղի ունենալ, եթե տեսակը հայտնվւ նոր էկոհամակարգում, որտեղ գիշատչությունը քիչ է և այն կստանա ռեսուրսների մեծ պաշարներ: Կուդզու բույսը առաջին անգամ Միացյալ Նահանգներ բերեցին Ասիայից 180 -ականների վերջերին որպես դեկորատիվ բույս, և 1900 -ականների սկզբին ԱՄՆ-ի հարավում մարդիկ լայնորեն տնկեցին այն հողերի էրոզիան նվազեցնելու համար: Այն մարդիկ, ովքեր տնկել էին այս որթատունկը, չգիտեին, որ այն արագորեն կգրավի լանդշաֆտը ՝ օրական աճելով մինչև մեկ ոտնաչափով և խաղողի խեղդող գոտում կծածկի հողը, թփերը, ծառերը, և նույնիսկ տներն ու հին մեքենաները:2
Կուձուի նման թափառող տեսակները վառ (և սարսափելի) օրինակներեն, որոնք ցույց են տալիս թե ինչպես են էկոլոգիական փոփոխությունները, ներառյալ մարդկանց ձեռքով առաջացածները, փոխում համայնքները և էկոհամակարգերը: Այս հոդվածում մենք ավելի մանրամասն կանդրադառնանք նրան, թե ինչ է թափառող տեսակը և ինչպես են դրանք կարողանում խաթարել էկոհամակարգերի գործունեությունը՝ հաճախ նվազեցնելով բնիկ թիվը և փոխելով համայնքի ընդհանուր կառուցվածքը:

Ի՞նչ է թափառող տեսակը

Թափառող տեսակները այն տեսակներն են, որոնք հայտնվել են իրենց բնական միջավայրից դուրս գտնվող տարածքներում և կարող են վնասել (կամ արդեն որևէ վնաս հասցրել են) տվյալ տարածքներին։1 Միացյալ Նահանգներում հայտնաբերվել են բազմաթիվ թափառող տեսակներ, որոնցից մի քանիսը ներկայացված են ստորև նկարներում: Անկախ նրանից վայելում եք անտառային արշավը, ամառային նավով զբոսնում եք թե պարզապես քայլում եք քաղաքի փողոցներով, հավանականությունը մեծ է, որ հանդիպել եք թափառող տեսակների:
Նկարի աղբյուր՝ Community ecology: Figure 16 ըստ OpenStax College, Biology, CC BY 4.0; modified from original work by—from left to right, starting at top left—Liz West; M. McCormick, NOAA; E. Dronkert; Dan Davison; USDA; Don DeBold

Դեպքի ուսումնասիրություն․ ասիական կարպ

Եկեք ուսումնասիրենք, ջրային աշխարհի կուձուին. Ասիական կարպին: 1970 -ականներին Միացյալ Նահանգներում հայտնվելուց ի վեր, ասիական կարպի քանակները կտրուկ մեծացել են իրենց մեծ ախորժակի և արագ վերարտադրման շնորհիվ՝ այժմ կազմելով կենսազանգվածի մինչև 95%-ը Միսիսիպի և Իլինոյսի որոշ գետերում: Բացի դրանից այս ձկները հանգեցրել են ԱՄՆ-ի և Կանադայի միջև ջրային ուղիների միջազգային դատական հայցի: Սա դրամատիկ օրինակ է այն բանի, թե ինչ կարող է տեղի ունենալ, երբ թափառող տեսակը հայտնվում է նոր միջավայրում։
Որտեղի՞ց սկսվեց այս պատմությունը: 1970 -ականներին Միացյալ Նահանգներ ներկայացվեցին ասիական կարպը, որը ոչ թե մեկ տեսակ է, այլ միմյանց հետ կապված տեսակների խումբ:2 Դրանք հիմնականում ներմուծվել են ձկնորսության և կեղտաջրերի մաքրման համար, որոնք օգտագործել են կարպի ֆիլտրով սնվելու ունակությունները լճակներից ավելորդ պլանկտոնից ազատվելու համար: Այնուամենայնիվ, որոշ ձկներ փախան այդ տարածքից: 1980-ականներին այս ձկները տեղակայվել էին Միսիսիպի գետի ավազանի ջրային ուղիներում, ներառյալ Իլինոյս և Միսսուրի գետերում:
Լինելով շատակեր և արագ վերարտադրվող, ասիական կարպը հաճախ կարող է մրցակցել բնիկ ձկների այն տեսակների հետ, որոնց հետ կիսում է միջավայրը և սննդի աղբյուրները: Սև կարպը ուտում է միդիաներ և խխունջներ ՝ սահմանափակելով դրանց հասանելիությունը բնիկ ձկների համար և վնասելով խեցեմորթների պոպուլյացիան: Մեկ այլ ասիական կարպի տեսակ ՝ արծաթե կարպը, ուտում է պլանկտոն, որը հիմնական սնունդն է բազմաթիվ բնիկ տեսակների համար՝ կյանքի վաղ շրջաններում։2
Չնայած ասիական կարպը կարելի է ուտել, այդ ձկները փշոտ են և, ընդհանուր առմամբ, ցանկալի սնունդ չեն Միացյալ Նահանգների հիմնական մասում: Բացի այդ, եթե ձկնորսության եք մեկնում, զգույշ եղեք. Ձեզ կարող է <<ծեծել>> ասիական կարպը: Ձկները, վախեցած մոտորանավակների ձայնից, հաճախ օդ են նետվում և կարող են ընկնել նավակի մեջ կամ ուղղակիորեն հարվածել դրանց:
Նկարի աղբյուր՝ Asian carp ըստ Steve Hillebrand, USFWS, CC BY 2.0
Մեծ լճերին և նրանց սաղմոնի ու լճի իշխանին նույնպես ասիական կարպը սպառնում է : Այս թափառող տեսակները արդեն գաղութացրել են այն գետերն ու ջրանցքները, որոնք տանում են դեպի Միչիգան լիճ, այդ թվում՝ Մեծ Լճերը Միսիսիպի գետին կապող հիմնական ջրատարը։
Որպեսզի Կարպը այս ջրանցքից չհեռանա օգտագործվում են էլեկտրական պատնեշներ: Այնուամենայնիվ, սպառնալիքն այնքան լուրջ է, որ մի քանի նահանգներ և Կանադա հայցել են, որպեսզի Չիկագոյի ջրանցքը մշտապես սահմանազատվի Միչիգան լճից: Մենք դեռ չգիտենք, թե արդյոք ասիական կարպը կդառնա ավելի մեծ տհաճությունների պատճառ (ինչպիսին են այլ թափառող տեսակներ, օրինակ գծավոր միդիան) թե վերջնականապես կկործանի քաղցրահամ ջրի ամենամեծ ձկնորսությունը աշխարհում:
Ասիական կարպի պատմությունը ցույց է տալիս, թե ինչպես կարող են հատվել պոպուլյացիոն և համայնքի էկոլոգիան, ձկնորսության կառավարումը և քաղաքականության հետ, և թե որքանով է կոլոգիան կարևոր մարդու սննդի մատակարարման և ԱՄՆ տնտեսության համար: Ավելի անձնական տեսանկյունից, այն նաև ցույց է տալիս, թե ինչպես կարող է էկոլոգիան ազդել գետում մեկ օր հանգստացող մարդկանց վրա ... ում հնարավոր է <<թռչող>> կարպը ծեծի կենթարկվի:

Ուզո՞ւմ ես միանալ խոսակցությանը։

Առայժմ հրապարակումներ չկան։
Անգլերեն հասկանո՞ւմ ես: Սեղմիր այստեղ և ավելի շատ քննարկումներ կգտնես «Քան» ակադեմիայի անգլերեն կայքում: