If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Եթե գտնվում ես վեբ զտիչի հետևում, խնդրում ենք համոզվել, որ *.kastatic.org և *.kasandbox.org տիրույթները հանված են արգելափակումից։

Հիմնական նյութ

Ֆոտոտրոպիզմ և լուսապարբերականություն

Ֆոտոտրոպիզմը բույսի աճը դեպի լույսը կամ լույսից հեռուն է, իսկ լուսապարբերականությունը ծաղկման կամ զարգացման այլ փոփոխությունների կարգավորումն է՝ գիշեր-ցերեկ տևողությունից կախված։

Հիմնական դրույթներ

  • Բույսերը պատասխանում են լույսին (երբեմն լույսի կոնկրետ որևէ ալիքին) զարգացման, ֆիզիոլոգիական և աճի զանազան եղանակներով։
  • Ֆոտոտրոպիզմի ժամանակ բույսը թեքվում կամ աճում է ի պատասխան լույսի։ Ցողունները սովորաբար ուղղվում են դեպի լույսը, իսկ արմանտները՝ լույսին հակառակ։
  • Լուսապարբերականության (ֆոտոպերիոդիզմ) ժամանակ բույսի ծաղկումը և զարգացման այլ գործընթացներ կարգարվորվում են ի պատասխան լույսի պարբերականության կամ լուսային օրվա երկարության։
  • Կարճօրյա բույսերը (կարճ լուսային օր ունեցող) ծաղկում են, երբ օրվա լուսավոր ժամանակահատվածը որոշակի շեմից ցածր է։ Մինչդեռ երկարօրյա բույսերը (երկար լուսային օր ունեցող) ծաղկում են, երբ օրվա լուսավոր ժամանակահատվածը որոշակի շեմից բարձր է։
  • Շատ բույսեր լուսապարբերականությունը կարգավորվում են օրվա լուսավոր ժամանակահատվածի ազդանշանի և բույսի ներքին ցիրկադյան ռիթմերի համակցումով։

Ներածություն

Գրեթե բոլոր բույսերը կատարում են լուսասինթեզ, որը այդ բույսերի գոյատևման երաշխիքն է։ Դրա միջոցով այդ բույսերը արտադրում են շաքարի մոլեկուլներ, որոնք ծառայում են որպես կառուցողական միավորներ ավելի մեծ մոլեկուլների համար։ Բայց բույսերը կարող են պատասխանել լույսին (երբեմն նաև լույսի որոշակի երկարությամբ ալիքին) նաև այլ եղանակներով։ Լուսասինթեզին չառնչվող այս պատասխանները թույլ են տալիս բույսերին հարմարվել իրենց միջավայրին և լավացնել աճը։
Օրինակ՝ սերմերի որոշ տեսակներ ծլում են միայն անհրաժեշտ քանակով լույս և մի շարք այլ ազդանշաններ ստանալուց հետո։ Որոշ բույսեր էլ հատուկ եղանակներով՝ ըստ լույսի այն քանակի, որը ստանում են, կարող են բացահայտել՝ արդյոք իրենց շրջապատում առկա են իրենց ստվերող բույսեր։ Ըստ դրա՝ կարող են ավելի վեր աճել՝ մրցակցելով իրենց հարևան բույսերի հետ և փորձելով ստանալ ավելի մեծաքանակ արևային լույս։
Տրամաբանական է, որ բույսի հակազդեցությունը կախված է լույսը զգալու հատկությունից։ Բույսի լուսաընկալիչ կոչվող հատուկ մոլեկուլները կազմված են սպիտակուցին ամրացած՝ լույս կլանող հատուկ գունակներից՝ քրոմոֆորներից։ Երբ քրոմոֆորը լույս է կլանում, փոխվում է այդ սպիտակուցի ձևը։ Արդյունքում սպիտակուցն ակտիվանում է, և սկսվում է ազդակային ուղու աշխատանքը, որի արդյունքում առաջանում է հակազդեցություն լուսային ազդակի նկատմամբ, օրինակ՝ փոխվում են էքսպրեսիայի ենթարկվող գեները, աճը կամ արտադրվող հորմոնները։
Այս հոդվածում կուսումնասիրենք բույսի պատասխանը լուսային ազդակների նկատմամբ և կբացահայտենք, թե ինչպես են այս պատասխանները թույլ տալիս բույսերին համապատասխանեցնել իրենց աճը շրջապատող միջավայրի պայմաններին։
  • Լուսատրոպիզմը՝ ֆոտոտրոպիզմը, ուղղորդված պատասխան է, որը թույլ է տալիս բույսերին աճել դեպի լույսի աղբյուրը կամ որոշ դեպքերում՝ լույսի աղբյուրին հակառակ։
  • Լուսապարբերականությունը բույսի ֆիզիոլոգիայի կամ զարգացման կարգավորումն է՝ ի պատասխան օրվա մեջ լուսավոր ժամանակահատվածի տևողության։ Լուսապարբերականությունը թույլ է տալիս որոշ բուսական տեսակների ծաղկել՝ անցում կատարել վերարտադրողական ռեժիմի տարվա միայն խիստ որոշակի ժամանակաշրջանում։
Արի՛ ուսումնասիրենք, թե ինչպես են գործում լույսի նկատմամբ պատասխանների այս մեխանիզմները։

Ֆոտոտրոպիզմ

Բույսերում լուսային ազդակների նկատմամբ կարևոր պատասխանի օրինակ է ֆոտոտրոպիզմը, որը ներառում է բույսի աճը դեպի լույսի աղբյուրը կամ դրան հակառակ ուղությամբ։ Դրական ֆոտոտրոպիզմը բույսի աճն է՝ դեպի լույսի աղբյուրը, իսկ բացասական ֆոտոտրոպիզմը՝ լույսի աղբյուրին հակառակ։
Ցողունը կամ բույսի վերգետնյա այլ օրգաններ սովորաբար ցուցաբերում են դրական ֆոտոտրոպիզմ՝ դրանք թեքվում են դեպի լույսի աղբյուրը։ Այս պատասխանը օգնում է բույսի կանաչ մասերին ավելի մոտենալու լուսային էներգիայի աղբյուրին, որը կօգտագործվի ֆոտոսինթեզի համար։ Իսկ հակառակ դրան՝ արմատները կձգտեն աճելու լույսի աղբյուրին հակառակ ուղությամբ։

Ֆոտոտրոպիզմը ներառում է բջջային ազդանշան

1880 թվականին Չարլզ Դարվինը և նրա որդի Ֆրանցիսը հրապարակեցին հոդված, որում նկարագված էր դեպի լույսը տնկիների թեքվելու գործընթացը։ Մասնավորապես նրանք ուսումնասիրեցին երիտասարդ, նոր բողբոջած բույսեր, որոնց տերևներն ու ցողունները դեռևս պատված են կոլեոպտիլ կոչվող պատյանով։
Լույսի աղբյուր (պատկերված որպես մոմ) և կոլեոպտիլը։ Նկարում պատկերված է լույսի ազդեցության տակ կոլեոպտիլի ժամանակի ընթացքում դեպի լույսի աղբյուր թեքվելը։ Պատասխանը՝ դեպի լույսը թեքվելը ավելի շատ պայմանավորում են ստվերային կողմի բուսական բջիջները։
«Հայր և որդի» թիմը վերլուծեց դեպի լույսը թեքվելու այս պատասխանը կոլեոպտիլի վերին կամ ստորին մասը ծածկելու փորձի միջոցով1։ Այս փորձի շնորհիվ նրանք բացահայտեցին, որ բույսը ընկալում է լույսը կոլեոպտիլի ծայրային մասով։ Բայց պատասխանը՝ թեքումը, իրականացվում է բջջային մակարդակով՝ բջիջների անհավասար երկարացման շնորհիվ։ Վերջինս տեղի է ունենում կոլեոպտիլի ստորին մասում։ Նրանք եզրակացրին, որ որոշ ազդանշաններ պետք է ուղարկվեն վար՝ կելեոպտիլի վերին մասից դեպի ստորինը։
Լույսի աղբյուրը (պատկերված որպես մոմ) և կոլեոպտիլը, որի վերին ծայրը ծածկված է մետաղական հարմարանքով։ Նկարից երևում է, որ ուղղածիգ դիրքով կոլեոպտիլը պահպանում է իր ձևը, երբ ծայրը ծածկված է մետաղական հարմարանքով։
1913 թվականին դանիացի ֆիզիոլոգ Փիթեր Բոյսեն-Ջենսենը, հետևելով վերոնշյալ աշխատանքին, ցույց տվեց, որ վերին մասում արտադրվում է քիմիական ազդանշան, որը պատասխանատու է թեքվելու հակազդեցության համար։
  • Նա սկզբում հեռացրեց կոլեոպտիլի ծայրը, այնուհետև ծածկեց կտրված հատվածը ժելատինով և փոխարինեց ծայրը։ Արդյունքում կոլեոպտիլը կարողանում էր նորմալ թեքվել լույսի ազդեցությամբ։
  • Երբ նա կրկին կատարեց այս փորձը, սակայն ժելատինի փոխարեն օգտագործեց թերթաքարի անանցանելի շերտ, կոլեոպտիլը այլևս չկարողացավ թեքվել ի պատասխան լույսի։
Լույսի աղբյուրը (պատկերված որպես մոմ) և կոլեոպտիլը։ Նկարի ձախ հատվածում պատկերված կոլեոպտիլի վերին մասը առանձնացված է բույսի մնացած մասից ժելատինե թափանցելի թիթեղով, և այս բույսը թեքվում է դեպի լույսի աղբյուրը։ Իսկ աջ մասում պատկերված կոլեոպտիլի վերին մասը առանձնացված է բույսի մնացած մասից թերթաքարի անթափանցելի կտորով, և արդյունքում այս բույսը չի թեքվում դեպի լույսի աղբյուրը։
Միայն ժելատինը, որը թույլ էր տալիս քիմիական ազդանշաններին անցնել իր անցքերով, կարող էր թույլ տալ անհրաժեշտ հաղորդակցությունը կոլեոպտիլի վերին մասի և հիմքի միջև։
Այս փորձի փոփոխության շնորհիվ Բոյսեն-Ջենսենը նաև կարողացավ ցույց տալ, որ բջջային ազդանշանը փոխադրվում է դեպի նախածիլի ստվերված հատվածը։ Երբ թերթաքարը խրված էր լուսավորված հատվածում, բույսը դեռևս կարողանում էր թեքվել լույսի կողմը, բայց երբ այն խրված էր բույսի ստվերված հատվածում, դեպի լույսը թեքվելու հակազդեցություն այլևս չէր իրականանում։ Այս փորձի արդյունքներից նաև ենթադրվում է, որ ազդանշանը ավելի շատ աճը խթանող էր, քան աճը ճնշող, քանի որ ֆոտոտրոֆիկ պատասխանը իր մեջ ներառում էր ավելի հաճախ ստվերված (և ոչ լուսավորված) հատվածի բջիջների արագ երկարացում։
Լույսի աղբյուր (պատկերված որպես մոմ) և կոլեոպտիլ։ Նկարի ձախ մասում պատկերված կոլեոպտիլի վերին ծայրի ստվերային հատվածը առանձնացվել է բույսի մնացած մասից թերթաքարի կտորով, և այն չի թեքվում դեպի լույսը։ Իսկ նկարի աջ մասում պատկերված կոլեոպտիլի վերին մասի՝ լույսին ավելի մոտ հատվածն է առանձնացվել բույսի մնացած մասից թերթաքարի անթափանց կտորով։ Արդյունքում կոլեոպտիլը թեքվել է դեպի լույսը։

Ֆոտոտրոպիններ և աուքսին

Այսօր մենք գիտենք, որ ֆոտոտրոպին սպիտակուցները ֆոտոտրոպիզմի ընթացքում լույսը հայտնաբերող հիմնական լուսաընկալիչներն են (ինչը հուշում է նաև դրանց անվանումը)։ Բուսական այլ լուսաընկալիչների նման՝ ֆոտոտրոպինները ևս կազմված են սպիտակուցին միացած, լույս կլանող քրոմոֆոր կոչվող օրգանական մոլեկուլից։ Ֆոտոտրոպինները կլանում են լույսի սպեկտրի կապույտ լուսային ալիքները։ Լույսը կլանելուն պես փոխվում է դրանց ձևը, դրանք ակտիվանում են և կարող են ազդել այդ բջջի այլ սպիտակուցների ակտիվության վրա։
Երբ կոլեոպտիլը ենթարկվում է լուսային աղբյուրի ազդեցության, դրա լուսավորված մասերում ֆոտոտրոպինի մոլեկուլները կլանում են մեծ քանակով լույս, իսկ ստվերային մասերում շատ ավելի քիչ լույս է կլանվում։ Ֆոտոտրոպինի ակտիվության այս տարբեր մակարդակները դեռևս ոչ այդքան լավ բացահայտված մեխանիզմով հանգեցնում են կոլեոպտիլի երկու մասերով բուսական աուքսին հորմոնի անհավասարաչափ քանակների փոխադրման։
Կոլեոպտիլի ծայրի պատկերը, որում ցուցադրած է այդտեղ կուտակված աուքսին հորմոնը (պատկերված որպես կարմիր կետ)։ Երբ լուսավորվում է կոլեոպտիլի մի կողմը, ապա ակտիվանում են այդ կողմի ֆոտոտրոպինները։ Արդյունքում աուքսինը փոխադրվում է դեպի բույսի ստորին հատված ստվերային կողմով։ Կոլեոպտիլի այն կողմը, որում աուքսինի քանակը քիչ է, բջիջները այդքան էլ երկար չեն, իսկ ավելի շատ աուքսին պարունակող կողմի բջիջները ավելի են երկարում և թեքվում դեպի լույսը։
Կոլեոպտիլի ստվերված կողմով ավելի շատ աուքսին է փոխադրվում, քան լուսավորված կողմով։ Աուքսինը խթանում է բջջի երկարացմանը, և արդյունքում բույսը երկարում (աճում) է ստվերային կողմով՝ թեքվելով դեպի լույսի աղբյուրը։

Լուսապարբերականություն

Բույսերի որոշ տեսակների ծաղկելու՝ կյանքի ցիկլի վերարտադրողական փուլին անցնելու համար անհրաժեշտ է օրվա մութ և լույս ժամանակաշրջանների հատուկ հարաբերություն։
  • Այն բույսերը, որոնք միայն ծաղկում են, երբ օրվա մեջ լուսավոր ժամանակաշրջանը պահանջվող շեմից ցածր է, կոչվում են կարճօրյա բույսեր։ Բրինձը կարճօրյա բույսի օրինակ է2։
  • Այն բույսերը, որոնք միայն ծաղկում են, երբ օրվա մեջ լուսավոր ժամանակաշրջանը պահանջվող շեմից բարձր է, կոչվում են երկարօրյա բույսեր։ Սպանախն ու շաքարեղեգը երկարօրյա բույսերի օրինակներ են2։
Ծաղկելով միայն այն ժամանակ, երբ օրվա լուսավոր և մութ ժամանակաշրջանների հարաբերությունը հստակ որևէ շեմի է հասնում՝ այս բույսերը կարողանում են համաձայնեցնել ծաղկելու ժամանակը եղանակային փոփոխությունների հետ։
Ոչ բոլոր բույսերն են կարճօրյա կամ երկարօրյա։ Որոշները օրվա տևողության հանդեպ չեզոք են, ինչը նշանակում է, որ դրանց ծաղկումը կախված չէ օրվա լուսավոր ժամանաշրջանի տևողությունից։ Ավելին՝ միայն ծաղկելու գործընթացը չէ, որ կարգավորվում է լուսապարբերականությամբ՝ օրվա լուսավոր ժամանակաշրջանի տևողությամբ, չնայած հետազոտողների ուշադրությունը հիմնականում այս գործընթացն է գրավել, մի շարք այլ գործընթացներ ևս կախված են լուսապարբերականությունից։ Օրինակ՝ դրանով է պայմանավորված նաև կարտոֆիլի պալարի առաջացումը, ցուրտ տարածքներում ձմեռելուն պատրաստվելիս ծառերի բողբոջների նիրհի վիճակին անցնելը։

Ի՞նչն է իրականում գնահատում բույսը

Չնայած մենք բույսերը դասակարգում ենք երկարօրյա և կարճօրյա բույսերի, երբեմն դրանք կարող են գնահատել օրվա մութ ժամանակաշրջանի տևողությունը։ Այն է՝ ոչ թե շարունակական լուսավորության, այլ շարունակական մթության տևողությամբ է պայմանավորած՝ բույսը կծաղկի, թե ոչ։
Սա մասնավորապես ճիշտ է կարճօրյա բույսերի համար, որոնց լուսապարբերական հակազդեցությունը հաճախ սերտ կապված է գիշերվա երկարության հետ։ Սովորաբար կարճօրյա բույսերը կիսում են հետևյալ հատկանիշները2,4,5
  • Դրանք ծաղկում են, երբ օրվա լուսավոր ժամանակաշրջանը կարճ է, իսկ գիշերային ժամանակաշրջանը՝ երկար։
  • Նաև չեն ծաղկում, երբ օրվա լուսային և գիշերային ժամանակաշրջանների հարաբերությունը հակառակն է։
  • Դրանք չեն ծաղկում, երբ երկար գիշերային ժամանակաշրջանը ընդհատվում է կարճ լուսային շրջանով։
  • Դրանք նաև չեն ծաղկում, երբ երկար լուսային ժամանակաշրջանը ընդհատվում է կարճ գիշերային շրջանով։
Ուրվագիրը ցույց է տալիս օրվա լուսավոր և գիշերային ժամանակահատվածների այն հարաբերությունը, որի պայմաններում կարճօրյա բույսը կծաղկի։ Եթե գիշերային ժամանակաշրջանի երկարությունը 16 շարունակական ժամ է, որը կրիտիկական երկարությունն է, ապա բույսը կծաղկի։
Նկարի տրամագիրը հիմնված է Thomas and Vince-Prue5-ում առկա համանման տրամագրի վրա։
Ի՞նչ կարող ենք եզրակացնել այս ամենից։ Վերոբերյալ տրամագրի օրինաչափությունները նշանակում են, որ կարճօրյա բույսերը հետևում են գիշերվա և ոչ թե ցերեկվա երկարությանը՝ մթության և ոչ թե լույսի շարունակական ժամանակաշրջանին։ Սա նշանակում է, որ կարճօրյա բույսերը կծաղկեն միայն, եթե միջավայրում գիշերային ժամանակաշրջանի երկարությունը հասնի կամ գերազանցի տվյալ բույսի ծաղկելու համար անհրաժեշտ գիշերային ժամանակաշրջանի շեմը։ Եվ եթե այս ժամանակաշրջանը ընդհատվի կարճ լուսային շրջանով, ապա տվյալ բույսը չի ծաղկի, չնայած որ օրվա լուսային ժամանակաշրջանը կարճ է։
Իրավիճակը մի քիչ փոփոխվում է, երբ դիտարկում ենք երկարօրյա բույսերը։ Որոշ երկարօրյա բույսեր վերոբերյալ տրամագրի կարճօրյա բույսերի նման հետևում են օրվա գիշերային ժամանակաշրջանի երկարությանը։ Բայց, ի տարբերություն կարճօրյա բույսերի, երկարօրյա բույսերի համար անհրաժեշտ է, որ օրվա մեջ մութ շրջանը հավասարվի կամ չհասնի դրա կրիտիկական երկարությանը։ Այն երկարօրյա բույսերը, որոնք հետևում են գիշերվա երկարությանը, կոչվում են մթությամբ գերիշխող, որովհետև դրանց ծաղկելու համար կարևոր է շարունակական մթության առկայությունը։
Մի շարք այլ երկարօրյա բույսերի տեսակներ, այնուամենայնիվ, ծաղկելու համար հետևում են օրվա մեջ լուսավոր, այլ ոչ թե գիշերային ժամանակաշրջանի երկարությանը։ Այս բույսերը կոչվում են լուսավորությամբ գերիշխող6։ Գիտնականները կարծում են, որ երկարօրյա բույսերի մեծ մասը իրականում լուսավորությամբ գերիշխող են, մինչդեռ կարճօրյա բույսերի տեսակների մեծ մասը՝ մթությամբ գերիշխող։

Ինչպե՞ս է բույսը որոշում ցերեկվա և գիշերվա տևողությունը

Սա մի հարց է, որը հուզում էր բուսաբաններին տասնամյակներ շարունակ։ Տարիների ընթացքում մի շարք մոդելներ են առաջարկվել, բայց այսօր կենսաբանները կարծում են, որ լուսապարբերականությունը (համենայն դեպս՝ շատ տեսակների համար) բույսի «ներքին ժամացույցի» և միջավայրի լուսային ազդանշանների փոխազդեցության արդյունքն է։ Բույսը կծաղկի միայն այն ժամանակ, երբ լուսային ազդանշաններն ու բույսի ներքին ժամացույցը կհամընկնեն։
Այս մոդելը կոչվում է լուսապարբերականության արտաքին համընկնման մոդել։ Անվանումը ընդգծում է, որ բույսի ծաղկելու համար արտաքին ազդանշանը՝ լուսավոր ժամանակաշրջանի երկարությունը, պետք է որևէ հստակ եղանակով համընկնի բույսի ներքին ռիթմերին։ Այս ռիթմերը ցիրկադյան ռիթերն են՝ գենային էքսպրեսիայի կամ ֆիզիոլոգիայի մոդելներ, որոնք կրկնվում են 24-ժամյա շրջափուլերով։ Այս ռիթմերը կարգավորում է բույսի ներքին ժամացույցը։
Արտաքին համընկնման մոդելի աշխատանքը լավագույնս երևում է երկարօրյա Arabidopsis բույսի օրինակով։ Այս բույսը մանանեխի ազգականն է։ Այս բույսի օրգանիզմում ցիրկադյան ռիթմով աճում և նվազում է այն սպիտակուցը կոդավորող տ-ՌՆԹ-ի քանակը, որը խթանում է այս բույսի ծաղկելու գործընթացը։ Այս տ-ՌՆԹ-ի քանակը երեկոյան կտրուկ շատանում է2,7։
Երեկոյան, երբ լույս չկա, տ-ՌՆԹ-ի մեծ քանակով պայմանավորված՝ բույսերը չեն կարողանում ծաղկել։ Սրա պատճառն այն է, որ այն սպիտակուցը, որը խթանում էր բույսի ծաղկումը, սովորաբար քանդվում է արտադրվելուն պես։ Բայց եթե երեկոյան ժամերին միջավայրում կա լույս, այսինքն՝ օրվա լուսավոր ժամանակաշրջանը ավելի երկար է, ապա լույսն ակտիվացնում է լուսաընկալիչները, և դրանք անմիջապես փրկում են այս սպիտկուցը քայքայվելուց։ Այս սպիտակուցները հետագայում կարող են կուտակվել և խթանել բույսի ծաղկելու գործընթացին2,7,8։
Ուրվագրում ցույց է տրված տ-ՌՆԹ-ի քանակի փոփոխությունը 24 ժամվա ընթացքում։ Այն ժամերը, երբ բույսը լույսի ազդեցության տակ է եղել, ընդգծված են դեղինով։ Երբ լուսային ժամանակաշրջանը համընկնում է տ-ՌՆԹ-ի մեծ քանակի հետ, լույսը ակտիվացնում է լուսաընկալիչները, և դրանք պաշտպանում են ինդուկցիոն սպիտակուցներին։ Արդյունքում բույսը ծաղկում է։
Նկարի աղբյուրը՝ Lagercrantz2, 4-րդ նկար ; Kimball1; and Valverde et al., 4-րդ նկար6
Մոլեկուլային այս համակարգի շնորհիվ բույսը ծաղկում է միայն, երբ օրվա մեջ լուսավոր ժամանակաշրջանը գիշերայինից երկար է, կամ երբ լուսավոր ժամանակաշրջանը այնքան երկար է տևում, որ համընկնում է տ-ՌՆԹ-ի էքսպրեսիային։

Լուսապարբերականության այլ մոդելներ

Չնայած կարող է թվալ, որ բուսական շատ տեսակներ իրենց ծաղկելու գործընթացը կարգավորում են արտաքին համընկնման և լուսապարբերականությամբ կարգավորվող այլ մոդելներով, միևնույնն է, տարբեր բույսեր ունեն տարբեր գեներ և դրանց կառավարում։ Հնարավոր է, որ որոշ բուսական տեսակներ հիմնայնորեն տարբեր եղանակներով են չափում լուսապարբերությունը ևտարբեր եղանակներով են կապում այս տեղեկույթը զարգացման փոփոխությունների հետ։
Օրինակ՝ լուսապարբերականության ավելի հին մոդելը ֆիտոքրոմի ավազե ժամացույցի մոդելն էր, որը պայմանավորված չէր ցիրկադյան ռիթմերի և լուսապարբերության երկարության համընկնումով։ Փոխարենը, ըստ այս մոդելի, ֆիտոքրոմները գործում են որպես ժամացույցներ, որոնք չափում են գիշերվա երկարությունը։ Չնայած այս մոդելը այլևս այդքան էլ ընդունված չէ, հնարավոր է՝ այն վավերական լինի հատուկ տեսակի բույսերի համար։

Ուզո՞ւմ ես միանալ խոսակցությանը։

Առայժմ հրապարակումներ չկան։
Անգլերեն հասկանո՞ւմ ես: Սեղմիր այստեղ և ավելի շատ քննարկումներ կգտնես «Քան» ակադեմիայի անգլերեն կայքում: