If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Եթե գտնվում ես վեբ զտիչի հետևում, խնդրում ենք համոզվել, որ *.kastatic.org և *.kasandbox.org տիրույթները հանված են արգելափակումից։

Հիմնական նյութ

Ֆերմենտներ․ կրկնություն

Հիմնական եզրույթներ

ԵզրույթՆշանակությունը
ԿատալիզատորՆյութ, որն արագացնում է քիմիական ռեակցիան, բայց ինքը փոփոխության չի ենթարկվում
ՖերմենտԿենսաբանական կատալիզատոր (սովորաբար՝ սպիտակուց)
ՍուբստրատՌեակցիային մասնակցող նյութը, որը փոփոխության է ենթարկվում ֆերմենտի կողմից
Ակտիվ կենտրոնՖրմենտի մաս, որտեղ միանում է սուբստրատը

Ֆերմենտի կառուցվածքը և գործառույթը

Ֆերմենտները կատալիզատորներ են։ Դրանք սովորաբար սպիտակուցներ են, սակայն որոշ ՌՆԹ-ի մոլեկուլներ նույնպես կարող են գործել որպես ֆերմենտներ։
Ֆերմենտները նվազեցնում են ռեակցիայի ակտիվացման էներգիան․ դա էներգիայի այն անհրաժեշտ քանակությունն է, որի դեպքում ռեակցիան տեղի է ունենում: Նրանք դա անում են՝ կապվելով սուբստրատին, որի արդյունքում ռակցիան ավելի արդյունավետ է ընթանում։
Ռեակցիայի կոորդինատային տրամագիր, որը ցույց է տալիս ռեակցիայի ընթացքը կատալիզատորի մասնակցությամբ և առանց դրա: Կատալիզատորի մասնակցությամբ ակտիվացման էներգիան ավելի ցածր է, քան առանց դրա:
Փոփոխված նկարի աղբյուրը՝ OpenStax, CC BY 3.0։
Ֆերմենտի այն հատվածը, որտեղ միանում է սուբստրատը, կոչվում է ակտիվ կենտրոն: Ֆերմենտը փոքր-ինչ փոխում է ձևը՝ սերտորեն տեղավորվելով սուբստրատի որոշակի հատվածում և ձևավորելով ֆերմենտ-սուբստրատային համալիր:

Ռեակցիայի ակտիվության վրա ազդող գործոններ

Ֆերմենտների ակտիվության վրա կարող են ազդել տարբեր գործոններ, ինչպիսիք են ջերմաստիճանը, pH-ը և կոնցենտրացիան:
Ֆերմենտները լավագույնս գործում են որոշակի ջերմաստիճանի և pH-ի միջակայքում, իսկ ոչ օպտիմալ պայմանները կարող են հանգեցնել նրան, որ ֆերմենտը կորցնի իր սուբստրատին կապվելու ունակությունը:
  • Ջերմաստիճան․ Ջերմաստիճանի բարձրացումն ընդհանուր առմամբ արագացնում է ռեակցիան, իսկ ջերմաստիճանի իջեցումը դանդաղեցնում է ռեակցիան: Սակայն, ծայրահեղ բարձր ջերմաստիճանը կարող է պատճառ դառնալ, որ ֆերմենտը կորցնի իր ձևը (բնափոխվի) և դադարի աշխատել:
  • pH․ Յուրաքանչյուր ֆերմենտ ունի օպտիմալ pH միջակայք: Այս միջակայքից դուրս pH-ի փոփոխությունը դանդաղեցնում է ֆերմենտների ակտիվությունը: Ծայրահեղ pH-ի արժեքները կարող են առաջացնել ֆերմենտների բնափոխում։
  • Ֆերմենտի կոնցենտրացիա․ Ֆերմենտի կոնցենտրացիայի բարձրացումն արագացնում է ռեակցիան, քանի դեռ առկա է սուբստրատ, որի հետ կարելի է կապվել: Երբ ամբողջ սուբստրատը կապվի, ռեակցիան այլևս չի արագանա, քանի որ լրացուցիչ ֆերմենտների հետ կապվելու ոչինչ չի լինի:
  • Սուբստրատի կոնցենտրացիա․ Սուբստրատի կոնցենտրացիայի բարձրացումը որոշակի պահի մեծացնում է ռեակցիայի արագությունը: Երբ բոլոր ֆերմենտները կապված են, ցանկացած սուբստրատի ավելացում ազդեցություն չի ունենա ռեակցիայի արագության վրա, քանի որ առկա ֆերմենտները հագեցած կլինեն և կաշխատեն իրենց առավելագույն արագությամբ:

Հաճախ հանդիպող սխալներ

  • Ֆերմենտները «սպեցիֆիկ» են: Ֆերմենտի յուրաքանչյուր տեսակ սովորաբար միանում է միայն մեկ կամ մի քանի սուբստրատի հետ: Որոշ ֆերմենտներ ավելի սպեցիֆիկ են, քան մյուսները և միանում են միայն մեկ որոշակի սուբստրատի: Այլ ֆերմենտներ կարող են գործել մի շարք մոլեկուլների դեպքում, եթե դրանք պարունակում են կապի կամ քիմիական խմբի այն տեսակը, որն այդ ֆերմենտը կարող է ճանաչել:
Ֆերմենտի ակտիվ կենտրոն մտնող սուբստրատ։
Նկարի աղբյուրը՝ "Enzymes: Figure 2"՝ փոփոխված OpenStax College, Biology, CC BY 3.0ի-ի կողմից։
  • Ֆերմենտները բազմակի օգտագործման համար են: Ֆերմենտները ելանյութեր չեն և չեն սպառվում ռեակցիայի ընթացքում: Երբ ֆերմենտը կապվում է սուբստրատի հետ և կատալիզում է ռեակցիան, ֆերմենտն ազատվում է անփոփոխ և կարող է օգտագործվել մեկ այլ ռեակցիայի համար: Սա նշանակում է, որ յուրաքանչյուր ռեակցիայի համար անհրաժեշտ չէ ֆերմենտի և սուբստրատի մոլեկուլների 1:1 հարաբերակցություն:

Ուզո՞ւմ ես միանալ խոսակցությանը։

Առայժմ հրապարակումներ չկան։
Անգլերեն հասկանո՞ւմ ես: Սեղմիր այստեղ և ավելի շատ քննարկումներ կգտնես «Քան» ակադեմիայի անգլերեն կայքում: